به گزارش خبرگزاری حوزه،‌ کتاب «سر سفره خدا» با موضوع آشنائی با معارف قرآن کریم به شیوه پرسش و پاسخ به قلم محمد علی محمدی به رشته تحریر درآمده است که در شماره های مختلف تقدیم نگاه شما خوبان خواهیم کرد.

- آیا جن‌ها با ما انسان‌ها کاری دارند؟ آیا آنها از گفتن بسم الله الرحمن الرحیم می‌ترسند؟

ای کاش به جای این که بپرسید آیا جن‌ها با ما کار دارند می‌پرسیدید آیا ما انسان‌ها با جن‌ها کاری داریم؟ آن وقت پاسخ می‌دادم بلی، اگر ما انسان‌ها آن گونه که شایسته عبادت است، خداوند را عبادت کنیم، همه موجودات حتی فرشته‌ها خدمت کار ما می‌شدند، چنان که فرشته‌ها خدمت کار امامان ما بودند و اگر امامان اراده می‌کردند می‌توانستند به آنها دستور دهند. به فرموده قرآن، جنیان، خدمت کار حضرت سلیمان بودند. (سبا، آیه ۱۲-۱۳)

با این پرسش و پاسخ که مقدمه جواب بود به پاسخ سؤال بر می‌گردم.

جن‌ها نمی‌توانند هر کاری که می‌خواهند بکنند، قدرت آنها بسیار محدود است، پس ترس از جن‌ها نا به جا است و - چنان که در پاسخ قبلی برای شما نوشتم - جن‌ها هم موجودی مانند سایر آفریده‌های الهی هستند، که با اراده الهی در برخی از موارد می‌توانند به برخی از انسان‌های بزرگ مانند پیامبران و امامان و... کمک کنند و غالبا با ما کاری ندارند.

در برخی از روایات آمده است شیاطین از بسم الله الرحمن الرحیم [می ترسند و] فرار می‌کنند، از این رو پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: وقتی یکی از شما به در خانه‌اش رسید باید بسم الله بگوید.

پس ما با بسم الله الرحمن الرحیم خودمان را در پناه خداوند قرار می‌دهیم و کسی که در پناه خداوند باشد، هیچ کس نمی‌تواند به او آسیب برساند.

- آیا ارواح وجود دارند؟

آری! روح وجود دارد. در زمان محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز عده‌ای درباره روح از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌پرسیدند. در آیه ۸۵ سوره اسراء می‌خوانیم: ویسئلونک عن الروح قل الروح من امر ربی و ما اوتیتم من العلم الا قلیلا؛ درباره روح از تو می‌پرسند، بگو روح از فرمان پروردگار من است و جز دانش اندکی به شما داده نشده است.

اصل وجود داشتن روح را همه مردم و دانشمندان - حتی دانشمندان کافر - قبول دارند و هیچ کس وجود روح و روان را انکار نمی‌کند. امروزه دو علم روان‌شناسی (پسیکولوژی) و روان کاری (پسیکانالیزم) از دانش‌هایی است که در دانشگاه‌های بزرگ دنیا تدریس می‌شود. تفاوت دانشمندان خداشناس و کافر این است که دانشمندان خداشناس ثابت کرده‌اند که روح وجودی غیر مادی است، ولی دانشمندان کافر تصور می‌کنند روح از خواص جسم است. (۲۲)

- آیا احضار روح امکان دارد؟

وقتی این سؤال را خواندم به یاد داستانی افتادم که برای خودم اتفاق افتاده بود؛ چند وقت پیش برای پاسخ‌دهی به سؤال‌های دانش‌آموزان به یکی از دبیرستان‌های تهران رفتم. یکی از دانش‌آموزان همین سؤال را از من پرسید. خلاصه پاسخ من این بود که هر چند امکان ارتباط باارواح وجود دارد، ولی بیشتر افرادی که ادعا می‌کنند روح احضار می‌کنند دروغ می‌گویند. وقتی پاسخ من تمام شد، نامه‌ای به دستم رسید که در نامه یکی از حاضران ادعا کرده بود خودش احضار روح می‌کند وقتی نامه را خواندم از نویسنده نامه خواهش کردم پس از پایان جلسه پاسخ به سؤال‌ها، پیش من آمده تا روحی را که می‌خواهم احضار کند. وی وقتی جلسه تمام شد آمد و گفت باید به اتاقی برویم که تنها باشیم و... هر چند می‌خواست برایش فراهم کردیم، آن گاه از او خواستم روح علامه طباطبایی را احضار کند، سپس مطلب فلسفی مشکلی را پرسیدم و از او خواستم نظر علامه درباره آن مسئله - مسئله حرکت جوهری - سؤال کند. این جا بود که آن شخص به عجز و ناتوانی خود اعتراف کرد و ثابت شد او هم مانند سایر مدعیان دروغین احضار روح است. استفاده‌ای که آن جلسه برای من داشت این بود که به حیله و شگرد مدعیان احضار روح پی بردم و فهمیدم آنان با توجه به فضاسازی در ضمیر ناخود آگاه انسان تاثیر می‌گذارد و در واقع دانسته‌های خودمان را از ما می‌گیرند و دوباره به ما تحویل می‌دهند و ما فکر می‌کنیم آنها از مسائل خصوصی ما اطلاع دارند.

داستان کمی طولانی بود، ولی فکر کنم پاسخ سؤال را یاد گرفته‌اید، امروز هم پاسخ من همان سؤالی است که در دبیرستان گرفتم که:

با تحقیقات ثابت شده که ارتباط با عالم ارواح ممکن است و این امر برای برخی از گناهان و به ویژه برای بعضی از علمای بزرگ اتفاق افتاده است، ولی بیشتر افرادی که ادعا می‌کنند می‌توانند روح هر کس را که بخواهند احضار کنند دروغ می‌گویند یا گرفتار توهم و خیالاتی می‌شوند. برای آگاهی بیشتر می‌توانید کتاب حقیقت روح، نوشته احمد زمردیان و کتاب ارتباط با ارواح، نوشته آیه الله مکارم شیرازی را مطالعه کنید.

- چرا خداوند شیطان را آفریده که مردم را گمراه کند؟

پیش ازپاسخ دادن، چند سؤال از شما می‌پرسم: چرا عده‌ای چاقو می‌سازند؟ چاقویی که با آن شکم افراد را می‌توان درید!؟ چرا برق را اختراع کرده‌اند که جان انسان‌های بی گناه را می گیرد؟ این پرسش‌ها را درباره استفاده از گاز اتومبیل، هواپیما و... هم می‌توان پرسید. پاسخ همه این سؤال‌ها این است که اصل ساختن چاقو خوب و سودمند است، ولی افرادی که استفاده نابه جا می‌کنند باید مجازات شوند. اختراع برق مفید است و کسانی که بی توجهی می‌کنند باید هشیار شوند. در سایر مثال‌ها هم اصل اختراع و استفاده از وسایل خوب است، ولی باید از استفاده‌های بی مورد و بد پرهیز شود.

درباره شیطان نیز همین طور است خداوند شیطان را پلید و موذی و بد نیافریده، بلکه شیطان موجودی بود که به فرموده حضرت علی (علیه السلام) شش هزار سال خدا را عبادت می‌کرد. (۲۳) او آن قدر خوب و عابد بود که هرچند فرشته نبود؛ در زمره فرشتگان قرار گرفته بود. پس در آغاز، پاک آفریده شده بود و هدف از آن گمراه کردن مردم نبود، ولی از اختیاری که خداوند به او داده بود سوء استفاده کرد و در زمره گناه‌کاران قرار گرفت.

نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که: از نظر آفرینش نیز وجود شیطان برای افراد خوب و مومنان نه تنها زیان بخش نیست، بلکه وسیله تکامل است. خداوند ما را آزاد آفریده و راه خوب و بد را به ما نشان داده است.

خداوند، فرشتگان، عقل و... ما را تشویق می‌کنند که در مسیر حق قرار گیریم. و شیطان نیز هیچ تسلطی بر ما ندارد، بلکه تنها ما را تشویق می‌کند که در مسیر باطل قرار گیریم و در این کشاکش و میدان مبارزه است، که انسان پیشرفت می‌کند و می‌تواند مراحل تکامل را یکی پس از دیگری طی کند. (۲۴) برای آگاهی بیشتر می‌توانید کتاب‌های چهره شیطان در قرآن، نوشته محمد ناصری و کتاب جن و شیطان، نوشته علیرضا رجالی تهرانی را بخوانید.

- چرا شیطان بر آدم (علیه السلام) و حوا سجده نکرد؟

ابتدا ترجمه یکی - دو آیه از قرآن را می‌خوانیم تا با خواندن آنها پاسخ سوالتان را پیدا می‌کنید. در حقیقت شما را خلق کردیم، سپس به صورت‌گری شما پرداختیم (صورت را شکل دادیم) آن گاه به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید پس [هم] سجده کردند، جز ابلیس که از سجده کنندگان نبود* [خداوند به او] فرمود در آن هنگام که به تو فرمان دادم چه چیز مانع سجده کردنت شد؟ * گفت: من از او بهترم مرا از آتش آفریده‌ای و او را از خاک *[خداوند] فرمود: از آن [مقام و مرتبه ات] فرود آی تو حق نداری که در آن مقام تکبر کنی، بیرون رو که تو از افراد خوار و پست هستی. (۲۵)

چنان که می‌بینید علت اصلی سجده نکردن شیطان، تکبر و خود بزرگ بینی او بود. شیطان مغرور و متعصب فکر می‌کرد که از آدم بهتر است، چون او از آتش آفریده شده و حضرت آدم از گل و خاک و گل از آتش پست‌تراست. با این استدلال پوچ در برابر خداوند، اشیا و محصول چندین هزار سال عبادت خودش را از دست داد؛ چنان که خداوند می‌فرماید: ابی واستکبر و کان من الکافرین؛ سرباز زد و تکبر ورزید [و به خاطر نافرمانی و خود بزرگ بینی] از کافران شد. (۲۶)

اگر می‌خواهید مطالب بیشتری درباره سجده نکردن شیطان بدانید می‌توانید ترجمه تفسیر المیزان، جلد ۸، ص ۲۸ به بعد را بخوانید.