به گزارش خبرگزاری «حوزه»، آیت الله تسخیری صبح امروز در همایش ملی« نقد اعتزال نو» که امروز در سالن اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه قم برگزارشد، ضمن تبریک به مناسبت ولادت نبی مکرم اسلام(ص) و امام جعفر صادق(ع)، اظهار داشت: ایده های معتزله قابل نقد و مناقشه است و نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که معتزله؛ دارای یک مکتب منضبط و یکسان نیستند.
وی ادامه داد: اعتزال نو از نظر انضباط بدتر از اعتزال قدیم بوده و به هر شخصی که تنها به عقل و استدلال عقلی اهتمام داشته باشد، معتزله می گویند.
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی افزود: برخی از افراد، اشخاصی همچون سروش و شبستری را وارد در اعتزال نو کرده اند؛ در حالی که این سخن درست نیست؛ چراکه اعتزال مربوط به اهل تسنن بوده و راهی به تشیع ندارد.
آیت الله تسخیری ابراز داشت: معتزله مکتبی است فکری که از مکتب های اهل سنت بوده و اینکه برخی بگویند تمام مذاهب اربعه، اشعری هستند، سخنی اشتباه است.
وی یادآور شد: اکثر حنفی ها معتزله؛ اکثر شافعی ها اشاعره و بنابر آنچه شنیده ایم، مالکی ها قدریه و جبریه هستند و اینکه گفته می شود، تمام مذاهب اربعه از اتباع ابوالحسن اشعری بوده و از اشاعره هستند، اشتباه است.
آیت الله تسخیری با اشاره به معتزله قدیم، خاطرنشان ساخت: معتزله قدیم حرکتی غیر منسجم و غیر منضبط است که افرادی را که به به عقل و اراده انسانی اهمیت می دادند، وارد در این مکتب شده اند.
وی با اشاره به اصول اعتزال، تصریح کرد: آراء معتزله در توحید، صفات الهی و نفی صفات بر ذات، توحید و عدل، وعد و وعید، بین المنزلتین به معنای همراه بودن عمل با اعتقاد قلبی و امر به معروف و نهی از منکر از اصول اعتزال می باشد که هرکدام توضیحات مفصلی دارد.
آیت الله تسخیری با اشاره به اینکه با این اصول پنجگانه، معتزلی از اشاعره جدا می شوند، بیان داشت: معتزله در تفکرات خود به احکام عقلی حتی به ظنیات نیز اهتمام می ورزند.
وی با بیان این مطلب که نو معتزلی ها در مقابل معتزله قدیم هستند، اظهار داشت: احمد امین یکی از نومعتزلی هاست که به معتزله قدیم حمله کرده و قائل است که آنها دین را مجموعه ای از احکام عقلی دانسته و احکام عاطفی را فراموش کردند.
آیت الله تسخیری ابراز داشت: مباحث عقلی «روح اعتزال» بوده و متأثر از رنسانس غربی می باشند و هرکس را که به عقل اهمیت بدهد، داخل در اعتزال می دانند و سروش و شبستری را هم داخل کرده اند؛ در حالیکه اعتزال مختص به اهل سنت است.
وی خاطرنشان ساخت: اهتمام به آزادی اراده، نفی جبریت، آزادی بحث و گفتگوی منطقی از مباحثی است که در اعتزال تعریف شده است.
آیت الله تسخیری با اشاره به نقاط مشترک اعتزال قدیم و اعتزال نو، تصریح کرد: عدم تمرکز بر ظواهر حدیث، تاکید بر مصالح عامه، عدم اهتمام به مسئله اجماع، نفی خرافات، اراده انسان و ... از جمله مشترکات آنها می باشد.
وی همچنین به اختلاف آنها نیز اشاره کرد و گفت: اعتزال قدیم با هدف دفاع از دین از عقل استفاده کرده؛ اما اعتزال نو بیشتر یک گرایش لیبرالیستی است.
آیت الله تسخیری ادامه داد: اعتزال نو بر تحلیل های اجتماعی تاکید فراوان دارد و از هرمنوتیک بسیار تعریف می کنند.
وی طبقه بندی نو معتزلیان را دشوار دانست و افزود: از آنها به دلیل غیرمنضبط بودن، نمی توان طبقه بندی درستی ارائه کرد؛ اما می توان گفت که برخی از این نو معتزلیان را پیرو معتزله قدیم دانست و عده ای دیگر را متأثر از تفسیر های ناسیونالیستی بدانیم.
آیت الله تسخیری در پایان اظهار داشت: اعتزال نو خطاهای فراوانی همانند مسئله انکار مهدویت، حمله به تشیع، حمله به اعتزال قدیم و ... دارند.
