به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حتی اگر نظر و دیدگاه برخی سینماگران مطرح را نپذیریم که به صراحت معتقدند دفاع مقدس یگانه ژانر ملیِ سینمای ایران است، اما به هر حال نمی توان انکار کرد که تاثیر سینمای دفاع مقدس بر کلیّت حال و روز سینمای ایرانِ بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار چشمگیر بوده تا بدان جا که پرفروش ترین و بهترین آثار هنر هفتم از نوع وطنی آن، نوعاً از دل سینمای جنگ یا برآمده از جنگ بوده است.

گرچه اولین فیلم های دفاع مقدسی یکی دو سال بعد از آغاز جنگ تحمیلی ساخته و نمایش داده شد ، اما در این سال ها به جز مجموعه مستند روایت فتح شهید آوینی ، به دلایلی چون کم تجربگی و ... چندان شاهد اکران آثار قوی و عمیق درباره دفاع مقدس بر روی پرده سینما نبودیم.

بعد از قطعنامه 598 اما ورق برگشت به این جهت که بهترین فیلم های دفاع مقدسی از این زمان به بعد ساخته شد؛ از دیده بان و مهاجر گرفته تا سفر به چزابه که همه این ها در نیمه نخست دهه هفتاد رنگ اکران به خود گرفت تا اکران آژانس شیشه ای ، شاهکار ماندگار ابراهیم حاتمی کیا که به اعتقاد بسیاری حتی بالاتر از هامون داریوش مهرجویی بهترین فیلم سینمایی بعد از انقلاب است.

البته در دهه 60 نیز اتفاق جالب توجهی اُفتاد و آن هم این که پرتماشاگرترین فیلم ها در این مقطع زمانی درباره جنگ و دفاع مقدس ساخته شد که به طور ویژه در این خصوص باید به فیلم عقاب ها و کانی مانگا اشاره کرد که به ترتیب با 8 و 7 میلیون مخاطب هنوز هم جزو دست نیافتنی ها از حیث جذب مخاطب به شمار می روند.

هر منتقد سینمایی بر این مساله صحه می گذارد که در وادی مستند باید به نقش شهید آوینی در نگاه اشراقی به مساله دفاع مقدس یاد کرد و در عرصه سینمای داستانی و قصه محور می بایست از ابراهیم حاتمی کیا سخن گفت که هر دوی این ها جزو دغدغه مندترین افراد در این عرصه بوده و هستند.

نکته حایز اهمیت دیگر این که با وجود درخشش بسیاری از فیلمسازان ایرانی در ژانر دفاع مقدس ، متاسفانه به تدریج از دهه هفتاد و به طور خاص از دهه هشتاد به بعد به نوعی این گونه ی سینمایی در یک مهجوریت و مظلومیت مضاعفی فرو رفت به طوری که بسیاری از سینماگران ترجیح دادند که به جای توجه به دفاع مقدس در قاب تاثیرگذار سینما به دنبال ساخت فیلم های سیاسی و اجتماعی بروند.

البته در دهه نود تولید فیلم های پرمخاطب و تاثیرگذاری چون چ، نفس، فرزند خاک و این اواخر ایستاده در غبار ، تا حدی اُمید را در بین علاقه مندان به سینما زنده نگاه داشته که دست اندرکاران هنر هفتم در ایران هنوز هم گوشه چشمی به سینمای دفاع مقدس و بازگو کردن حقایق مربوط به آن از دریچه پرده نقره ای دارند.

از این نکته نیز نباید گذشت که نگاه نوآورانه و زمان شناسانه فیلمسازانی همچون مسعود ده نمکی با ساخت سه گانه اخراجی ها باعث شد که دیگر فیلمسازان بدانند که با نگاه طنزآمیز و متفاوت به سینمای جنگ هم می توان مخاطبان میلیونی را به سینما کشاند و آن ها را با ادبیات و رویکرد جدیدی با مسایل مربوط به دفاع مقدس آشنا کرد.

به هر صورت آنچه مهم است این که هنر سینما عرصه ای بسیار ویژه ای است برای این منظور که ظرفیت های بزرگ انقلاب اسلامی از جمله سال های درخشان و حماسه آمیز دفاع مقدس در آن به نمایش درآید و به طور خاص نسل جدیدی که آن سال ها را درک نکرده بتواند با بخش مهمی از تاریخ این مرز و بوم آشنا شود.

صدالبته نگاه خلاقانه و با رویکرد انقلابی به سینمای دفاع مقدس رمز ماندگاری در این وادی است که لازمه آن تقویت بُعد ایمان و صداقت و باور متعهدانه و نیز جرات و جسارت انقلابی در پرداختن به مسایل نوپیدا در کلان مقوله دفاع مقدس است و الا کیست که نداند به صرف هزینه های هنگفت، اما بدون برنامه و نگاه انقلابی ، خروجی مطلوبی برای سینمای در تراز انقلاب اسلامی در این ژانر مظلوم اما کماکان درخشان و سرافراز حاصل نمی شود.

سید محمد مهدی موسوی