راهنمای اصطلاحات | رادیکالیسم به زبان ساده

به گزارش خبرگزاری حوزه، در دنیای امروز که اصطلاحات و مفاهیم علمی و تخصصی، بخش مهمی از گفت‌وگوها و محتوای رسانه‌ها را تشکیل می‌دهند، توضیح این واژه‌ها به زبان ساده و روان اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است تا همه بتوانند معنا و پیام آن‌ها را به راحتی درک کنند.

رادیکالیسم: وقتی تغییر از ریشه می‌خواهد

فرض کنید باغبانی با درختی روبه‌روست که خوب رشد نمی‌کند. یک راه این است که شاخه‌های خشک را هرس کند، خاک را عوض کند و به‌تدریج درخت را جان بدهد.

راه دیگر این است که بگوید مشکل از خودِ درخت است؛ ریشه‌اش بیمار است و باید از جا کنده شود تا به‌جایش درختی تازه کاشته شود.

هر دو راه از یک دغدغه می‌آیند: بهتر شدن وضعیت. اما تفاوتشان در نگاه به «ریشه» است. این دقیقاً همان جایی است که مفهوم رادیکالیسم شکل می‌گیرد.

رادیکالیسم یک دیدگاه سیاسی، اجتماعی یا فکری است که معتقد است مشکلات جامعه ریشه‌ای هستند و نمی‌توان آنها را با تغییرات جزئی حل کرد. رادیکال کسی است که می‌گوید نظام موجود اساساً معیوب است و باید از پایه دگرگون شود.

این واژه از کلمه لاتین «رادیکس» به معنای ریشه می‌آید. تفاوت رادیکال با اصلاح‌طلب در همین است: اصلاح‌طلب می‌خواهد ساختمان را تعمیر کند، رادیکال می‌گوید پی ساختمان اشتباه است.

ریشه رادیکالیسم

این اصطلاح نخستین‌بار در اروپای قرن هجدهم و نوزدهم وارد زبان سیاست و اندیشه شد. در آن دوره، گروه‌هایی که خواهان تغییرات بنیادین بودند

مثل گسترش حق رأی، محدود کردن قدرت اشراف، یا بازنگری اساسی در ساختار حکومت ــ «رادیکال» نامیده می‌شدند، چون معتقد بودند اصلاحات جزئی کافی نیست و باید ساختارها از پایه تغییر کنند.

چرا کسی رادیکال می‌شود؟

رادیکالیسم معمولاً در شرایط خاصی سر برمی‌آورد. وقتی مردم احساس کنند راه‌های معمول جواب نمی‌دهد، وقتی سال‌ها برای بهبود شرایط تلاش کنند اما هر بار با دیواری محکم برخورد کنند، وقتی نابرابری‌ها عمیق شود و صدای اعتراض شنیده نشود، زمینه برای رادیکالیسم فراهم می‌شود.

ناامیدی سیاسی، بی‌عدالتی اجتماعی، بحران‌های اقتصادی و احساس بیگانگی اغلب دلایلی هستند که افراد را به سمت راه‌حل‌های بنیادین می‌کشاند.

اما رادیکالیسم چهره‌های مختلفی دارد. می‌تواند چپ باشد و به دنبال برابری کامل اقتصادی، یا راست و به دنبال بازگشت به نظمی سنتی و قومی. می‌تواند مذهبی باشد و خواهان ساختن جامعه بر اساس تفسیری سخت‌گیرانه از دین، یا کاملاً غیرمذهبی و حتی ضددینی.

می‌تواند مسالمت‌آمیز باشد یا خشونت‌بار. جنبش‌های محیط‌زیستی که می‌گویند کل نظام اقتصادی باید تغییر کند، یا گروه‌های افراطی که می‌خواهند با زور دولت را سرنگون کنند، همه در طیف رادیکالیسم قرار می‌گیرند.